Φιλολογία: Μικροσενάριο Διδασκαλίας Ιστορίας Γ" Γυμνασίου ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ

Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Α1 ΤΙΤΛΟΣ: Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ-ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Α2. Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία νεότερη και σύγχρονη

Α3. Τάξη στην οποία απευθύνεται: Γ’ Γυμνασίου

Α4. Κεφάλαιο: Η Ελλάδα στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο- Ο Εθνικός Διχασμός

Α5. Ενότητες: Η θέση του Βενιζέλου- Η θέση του Κωνσταντίνου- Η σύγκρουση Βενιζέλου- Κωνσταντίνου (σελ.92)

Α6. Χρονική διάρκεια: 1ή 2 διδακτικές ώρες ανάλογα με τη δυναμική της τάξης)

Α7. Εισηγητής: Λιγνός Ζαχαρίας

Β. ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ- ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Το μ- σενάριο θα βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν τη στάση των δύο εμπλεκομένων (Κωνσταντίνου-Βενιζέλου) στο ζήτημα του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και το πως οι θέσεις που υποστήριξαν δίχασαν την ελληνική κοινωνία και ηγεσία. Συνδυάζει μικρές ερευνητικές δραστηριότητες και την συμπαραγωγή λόγου με τη χρήση Η/Υ.

Οι μαθητές εργάζονται συνεργατικά για την επεξεργασία και την κριτική προσέγγιση των αναγκαίων πληροφοριών και κατόπιν με ομαδική εργασία παράγουν ψηφιακό κείμενο με την αξιοποίηση του επεξεργαστή κειμένου.

Γ. ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Γ1. Σε ποιους απευθύνεται: Γ’ Γυμνασίου (12 μαθητές)

Γ2. Σύνδεση με το αναλυτικό πρόγραμμα: Οι στόχοι του μ-σεναρίου ανταποκρίνονται πλήρως με το ισχύον πρόγραμμα διδασκαλίας της Ιστορίας

Γ3. Χώρος εργασίας: Εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου ή τάξη (με τη βοήθεια 4 φορητών υπολογιστών, που τα τελευταία χρόνια διατίθενται στα σχολεία) εφοδιασμένη με διαδραστικό πίνακα.

Γ4. Εργαλεία-Διδακτικό υλικό: Σχολικό εγχειρίδιο (έντυπο και ηλεκτρονικό), Λογισμικό Windows, Διαδίκτυο (προεπιλεγμένα κείμενα), Word της MS Office, Φύλλα εργασίας έντυπα.

Γ5. Προαπαιτούμενες γνώσεις:

α. Εξοικείωση του/της εκπαιδευτικού και των μαθητών στον επαρκή χειρισμό του υπολογιστή (χρήση βιντεοπροβολέα του διαδραστκού πίνακα, γνώση εργαλείων του Word της MS Office)

β. Προηγούμενες εμπειρίες μαθητών σε συνεργατικές δραστηριότητες

Δ. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ‘Η ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

ü Να κατανοήσουν οι μαθητές τις διαφορετικές θέσεις που εξέφραζαν ο Βενιζέλος- Κωνσταντίνος και να αναζητήσουν τα επιχειρήματα με τα οποία τις υποστηρίζουν,

ü Να αξιολογήσουν τη σύγκρουση βασιλιά- Πρωθυπουργού στο ζήτημα της εμπλοκής ή όχι της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.

ü Να μάθουν οι μαθητές να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά,

ü Να εργάζονται με συγκεκριμένα φύλλα εργασίας αναπτύσσοντας κριτική σκέψη,

ü Να ασκηθούν στην πολύπλευρη προσέγγιση της ιστορίας μέσα από τη μελέτη και αξιολόγηση κειμενικών πηγών,

ü Nα εξοικειωθούν με την προφορική ανακοίνωση στην ολομέλεια.

ü Nα εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδραστικού πίνακα ως υποστηρικτικού παιδαγωγικού περιβάλλοντος στη διδασκαλία και μάθηση,

ü Να εξοικειωθούν με τη γραφή σ’ ένα μορφοποιημένο έγγραφο WORD (λέξεις-κλειδιά, παραγωγή κειμένου).

Ε. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Μ-ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Περιγράφεται σύντομα η διαδικασία εφαρμογής του μ-σεναρίου μέσα από την παρουσίαση των μ-δραστηριοτήτων που προτείνονται.

E1. μ-δραστηριότητα 1: Παρουσίαση κειμενικών πηγών στην ολομέλεια (διάρκεια 10-15 λεπτά, ανάλογα με το επίπεδο της τάξης):

Ο/Η εκπαιδευτικός προβάλλει κεντρικά στον διαδραστικό πίνακα κειμενικές πηγές που έχει ο/η ίδιος/α επιλέξει σχετικά με τις θέσεις του Κωνσταντίνου και του Βενιζέλου σχετικά με την είσοδο ή όχι της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Κείμενο Α:

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υποστηρίζει τη συμμαχία της Ελλάδας με την Αντάντ. «Μέχρι σήμερον η πολιτική ημών συνίστατο εις διατήρησιν της ουδετερότητος […]. Αλλ’ ήδη καλούμεθα να μετάσχωμεν του πολέμου όχι πλέον προς εκτέλεσιν ηθικών απλώς υποχρεώσεων, αλλ’ επ’ ανταλλάγμασι, τα οποία πραγματοποιούμενα θα δημιουργήσωσι μίαν Ελλάδα μεγάλην και ισχυράν, τοιαύτην οποίαν ουδ’ οι μάλλον αισιόδοξοι ηδύναντο να φαντασθώσι καν προ ολίγων ακόμη ετών. […]».

Πηγή Βίβλος Ελευθερίου Βενιζέλου, Αθήνα 1964

Κείμενο Β:

«Όταν ταχύτατα ο ευρωπαϊκός πόλεμος γενικεύθηκε, η Ελλάδα είχε δύο επιλογές: είτε να τηρήσει ουδετερότητα, λύση που υποστήριζε το Παλάτι, είτε να μπει στον πόλεμο συμμαχώντας με εκείνον που εξυπηρετούσε καλύτερα τα ελληνικά συμφέροντα. Για τον Βενιζέλο, ήταν προφανές ότι τα συμφέροντα της Ελλάδας ήταν συνδεδεμένα με τις Δυτικές Δυνάμεις και κατεξοχήν τη Βρετανία, η οποία, ανεξάρτητα από την έκβαση του πολέμου στην Κεντρική Ευρώπη, θα παρέμενε, σύμφωνα με την εκτίμησή του, κυρίαρχη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο Βενιζέλος θεωρούσε αναπόφευκτο τον πόλεμο με την Τουρκία, ενώ ταυτόχρονα εξέταζε σοβαρά το ενδεχόμενο της οριστικής διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η απόρριψη της συμμαχίας με τη Γερμανία οφειλόταν στην εκτίμησή του ότι τα συμφέροντα της Γερμανίας συνεπάγονταν στήριξη της Βουλγαρίας και της Τουρκίας, δηλαδή των δύο βασικών εχθρών της Ελλάδας. Σε κάθε περίπτωση, οικονομικοί και γεωπολιτικοί λόγοι υπαγόρευαν, κατά τη γνώμη του, τη συμμαχία με τη Βρετανία και τη Γαλλία […].

Αρχικά η Ελλάδα επέλεξε πράγματι την ουδετερότητα, την οποία όμως ο Βενιζέλος εκλάμβανε ως «προσωρινή» ενώ ο Κωνσταντίνος ήθελε να είναι «διαρκής». Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία προσχώρησε στις Κεντρικές Δυνάμεις, ο Βενιζέλος διείδε την ευκαιρία να πραγματοποιήσει η Ελλάδα τα επεκτατικά της σχέδια. Προϋπόθεση ήταν βεβαίως η εγκατάλειψη της ουδετερότητας. Στις αρχές του 1915 οι Σύμμαχοι επιχείρησαν εκστρατεία εναντίον της Τουρκίας στα Δαρδανέλια και ο Βενιζέλος πρότεινε τη συμμετοχή της Ελλάδας με αποστολή στρατιωτικού σώματος. Το σχέδιο του απορρίφθηκε από τον Κωνσταντίνο και ο Βενιζέλος υπέβαλε την παραίτησή του. Ήταν η αρχή του Διχασμού».

Κουλούρη Χριστίνα, «Ευρωπαϊκός πόλεμος και Εθνικός Διχασμός»,

Πηγή: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=556115

Κείμενο Γ:

«Ο Κωνσταντίνος, θαυμαστής του γερμανικού πολιτικού προτύπου και με ακλόνητη πεποίθηση στο αήττητο του γερμανικού στρατού, επηρεαζόταν από τις συμβουλές τόσο της συζύγου του Σοφίας, αδελφής του Κάιζερ, όσο και του υπουργού των Εξωτερικών Γ. Στρέιτ. Η πολιτική ανάλυση του Στρέιτ στηριζόταν στα δεδομένα της παραδοσιακής ευρωπαϊκής ισορροπίας δυνάμεων, η οποία τασσόταν υπέρ της διατήρησης τόσο της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων όσο και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Βασικό κριτήριο για την επιλογή στρατοπέδου ήταν εξάλλου ο κίνδυνος του πανσλαβισμού. Θεωρώντας σημαντικότερη απειλή τον πανσλαβισμό, ο Κωνσταντίνος εκτιμούσε ότι τα συμφέροντα της Ελλάδας ευθυγραμμίζονταν με εκείνα των Κεντρικών Δυνάμεων. Ωστόσο, στην ασφυκτική πίεση του Γουλιέλμου Β' να προσχωρήσει η Ελλάδα στον συνασπισμό της Γερμανίας, ο βασιλιάς επέμεινε στην πολιτική της ουδετερότητας ως τη μόνη που θα διασφάλιζε την Ελλάδα από το κόστος ενός ριψοκίνδυνου και εν τέλει μάταιου πολέμου».

Κουλούρη Χριστίνα, «Ευρωπαϊκός πόλεμος και Εθνικός Διχασμός»,

Πηγή: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=556115

Κείμενο Δ: Η κωνσταντινική «ουδετερότητα»

Η [...] πολιτική της ουδετερότητας την οποία σταθερά πρόβαλλε [ενν. ο Κωνσταντίνος] μέχρι την αποπομπή του από τις δυνάμεις της Entente το καλοκαίρι του 1917, δεν αντιστοιχούσε, βεβαίως, σε κάποια διάθεση τηρήσεως ίσων αποστάσεων από τους δύο εμπολέμους συνασπισμούς. Ήταν απλώς η φιλογερμανικότερη δυνατή πολιτική που μπορούσε να ακολουθήσει μία χώρα της οποίας η γεωγραφική θέση την καθιστούσε όμηρο των διαθέσεων του πανίσχυρου βρετανικού στόλου που κυριαρχούσε τότε στην ανατολική Μεσόγειο. Σε συνεχή τηλεγραφική επικοινωνία με τον γυναικαδελφό του γερμανού αυτοκράτορα –ερήμην ακόμη και των αντιβενιζελικών κυβερνήσεών του– είχε εξασφαλίσει την πλήρη έγκριση του Βερολίνου στο ζήτημα αυτό [...].

Γ. Γιανουλόπουλος, «Η ευγενής μας τύφλωσις...», εξωτερική πολιτική και «εθνικά θέματα» από την ήττα του 1897 έως τη Μικρασιατική Καταστροφή, δ‘ έκδοση, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2003, σ. 227.

Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει σύντομα τις τέσσερις ιστορικές πηγές. Οι μαθητές σε ολομέλεια συζητούν και ανταλλάσσουν απόψεις για τη στάση των δύο πολιτικών ηγετών σχετικά με το ζήτημα της εισόδου της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Ο/Η εκπαιδευτικός σ’ αυτήν την περίπτωση επεμβαίνει μόνο για τη γλωσσική εξομάλυνση των κειμένων (λ.χ. «επ’ ανταλλάγμασι», «ηδύναντο να φαντασθώσι», «διείδε», κ.ά.), ή για τη διασάφηση κάποιων άγνωστων στους μαθητές όρων ή εννοιών (λ.χ. «πανσλαβισμός», «Αυτοκρατορία των Αψβούργων»). Απαντά, επίσης, σε τυχόν άλλες απορίες των μαθητών που θα προκύψουν κατά την προτεινόμενη δραστηριότητα.

Πρόσθετα στοιχεία: Ο/Η εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της 1ης μ-δραστηριότητας προσέχει:

ü να μην μονοπωλεί το λόγο (δασκαλοκεντρική, μετωπική διδασκαλία). Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δίνει το λόγο σε μαθητές που μπορούν να τον βοηθήσουν στη γλωσσική ή στην εννοιολογική εξομάλυνση.

ü να μην «βομβαρδίσει» τους μαθητές με άσκοπες λεπτομέρειες (παντογνώστης ομιλητής), γιατί τα χρονικά περιθώρια πραγματοποίησης της δραστηριότητας είναι στενά. Για παράδειγμα για την διασάφηση του όρου «Αυτοκρατορία των Αψβούργων» αρκεί μόνο να δηλώσει ότι αναφέρεται στην Αυστροουγγαρία.

Ε2. μ-δραστηριότητα 2: Ομαδική εργασία με θέμα τη διερεύνηση των κειμένων (διάρκεια 8-15 λεπτά, ανάλογα με το επίπεδο της τάξης):

Ο/Η εκπαιδευτικός ανακοινώνει ότι θα ακολουθήσει ομαδική εργασία. Ως προς τη διαδικασία της ομαδικής εργασίας, προτείνει να συγκροτηθούν τέσσερις τριμελείς ομάδες, ώστε να είναι από αλληλεπιδραστκή άποψη δυνατή η ενδοομαδική διερεύνηση των κειμένων.

Προσοχή! Επειδή τα χρονικά περιθώρια ολοκλήρωσης του μ-σεναρίου είναι σχετικά ασφυκτικά, απαιτείται η πρότερη εμπειρία των μαθητών σε ομαδοσυνεργατικές πρακτικές διερεύνησης πηγών. Αυτό σημαίνει ότι ο/η εκπαιδευτικός δεν θα ασχοληθεί εκείνη τη στιγμή με τη σύνθεση των ομάδων, αλλά θα στηριχθεί σε προγενέστερη κατανομή των μαθητών σε ομάδες. Άλλωστε το διδακτικό αντικείμενο που προτείνεται (Σύγκρουση Βενιζέλου- Κωνσταντίνου) αναμένεται σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών να διδαχθεί στο Β’ τετράμηνο, γεγονός που προϋποθέτει ότι το συγκεκριμένο τμήμα μαθητών θα έχει «δουλευτεί» από τον/την εκπαιδευτικό στην ανεξάρτητη ομαδοσυνεργατική εργασία.

Το παρόν μ-σενάριο θα υλοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής, σε αίθουσα με τουλάχιστον τέσσερις (όσες οι ομάδες εργασίας) εξοπλισμένους με υπολογιστές σταθμούς εργασίας και με βιντεοπροβολέα ή διαδραστικό πίνακα.

Οι ομάδες αρχίζουν την εργασία τους στον αντίστοιχο σταθμό εργασίας, όπου ο/η εκπαιδευτικός έχει νωρίτερα αποθηκεύσει τις τέσσερις κειμενικές πηγές και τα φύλλα εργασίας. Προς βοήθεια των μαθητών του/της μοιράζει το παραπάνω υλικό και σε έντυπη μορφή.

Στη συνέχεια, ο/η εκπαιδευτικός ορίζει ποια ομάδα θα αναλάβει τη διερεύνηση καθεμίας από τις 4 κειμενικές πηγές και καλεί τις ομάδες να ορίσουν εκπρόσωπό τους που θα αναλάβει:

- την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της διερεύνησης του κειμένου στην ολομέλεια της τάξης,

- την καταγραφή λέξεων-κλειδιών του κάθε κειμένου, ώστε να γίνει πιο εύκολη η παραγωγή κειμένου.

Στο τέλος του προκαθορισμένου χρόνου εργασίας, οι ομάδες αποθηκεύουν τα αποτελέσματα των εργασίες τους στον Η/Υ

Ενδεικτικά παραδείγματα του φωτοτυπημένου υλικού:

Έντυπο υλικό για τις ομάδες που θα αναλάβουν τις κειμενικές πηγές Α και Β

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Ποια άποψη υποστηρίζει ο Βενιζέλος ως προς τη σκοπιμότητα

ή μη της συμμετοχής της χώρας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

Με ποια επιχειρήματα στηρίζει την άποψή του;

α.

β.

γ.

δ.

Έντυπο υλικό για τις ομάδες που θα αναλάβουν τις κειμενικές πηγές Γ και Δ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ	Ποια άποψη υποστηρίζει ο βασιλιάς ως προς τη σκοπιμότητα
	ή μη της συμμετοχής της χώρας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;


	Με ποια επιχειρήματα στηρίζει την άποψή του;
	α.

	β.

	γ.

	δ.

Ενδεικτικό έντυπο για τη συμπλήρωση των λέξεων-κλειδιών της κειμενικής πηγής:

Η άποψη του βασιλιά:

λέξη κλειδί: …………………..

Επιχειρήματα του βασιλιά (λέξεις κλειδιά):

α. ……………………………, ………………………….

β. ……………………………, ………………………….

γ. ……………………………, ………………………….

δ. ……………………………, ………………………….

Η άποψη του Βενιζέλου

λέξη κλειδί: …………………..

Επιχειρήματα του Βενιζέλου (λέξεις κλειδιά):

α. ……………………………, ………………………….

β. ……………………………, ………………………….

γ. ……………………………, ………………………….

δ. ……………………………, ………………………….

· Ο/η εκπαιδευτικός δίνει περαιτέρω οδηγίες για την ομαδική εργασία και απαντά σε τυχόν ερωτήσεις των μαθητών.

· Κατά τη φάση υλοποίησης της ομαδικής εργασίας, ο/η εκπαιδευτικός περνά γύρω από τις τέσσερις ομάδες και παρακολουθεί διακριτικά το έργο τους. Αποφεύγει να παρεμβαίνει ή να διασπά την προσοχή των μαθητών στην εργασία τους με άσκοπες ερωταποκρίσεις. Απαντά μόνο σε περιπτώσεις που κρίνει ότι η παρέμβασή του/της είναι απαραίτητη για να μην οδηγηθούν οι μαθητές σε λανθασμένα συμπεράσματα.

· Ακόμα όμως και σ’ αυτήν την περίπτωση, αποφεύγει να δίνει έτοιμες απαντήσεις, αλλά προσπαθεί με τις κατάλληλες μεταγνωστικές ερωτήσεις να οδηγήσει τους μαθητές στην εύρεση από τους ίδιους της σωστής απάντησης (λ.χ. «Ποια δύναμη σύμφωνα με τον Βενιζέλο κυριαρχεί στη θάλασσα;», «Μήπως αυτή του η άποψη επηρέασε τη θέση του σχετικά με την είσοδο της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο;», «Η Γερμανία πίεζε τον Κωνσταντίνο να εισέλθει η Ελλάδα στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων;», «Σε ποιο σημείο του κειμένου φαίνεται αυτό;», «Γιατί ο Κωνσταντίνος δεν υπάκουσε;» κ.ά.).

· Σε κάθε περίπτωση, ο/η εκπαιδευτικός πρέπει να λειτουργεί ως διαμεσολαβητής/τρια της γνώσης, ως εμψυχωτής/τρια της αυτενέργειας και της πρωτοβουλίας των μαθητών του/της και τέλος να είναι (όσο το δυνατόν περισσότερο) προσηνής, να προβάλλει ενθουσιασμό, να είναι ευγενικός/ή, διακριτικός/ή και αισιόδοξος/η για τις δυνατότητες των μαθητών του/της.

Ε3. μ-δραστηριότητα 3: Οι μαθητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην ολομέλεια και σημειώνουν λέξεις-κλειδιά σε επεξεργαστή κειμένου (διάρκεια 12-15 λεπτά, ανάλογα με το επίπεδο της τάξης):

Ο/Η εκπαιδευτικός καλεί την πρώτη ομάδα να ανακοινώσει τα αποτελέσματα της ομαδικής εργασίας στην ολομέλεια. Εκπρόσωπος της ομάδας παρουσιάζει προφορικά στην ολομέλεια τα αποτελέσματα της διερεύνησης της κειμενικής πηγής, ενώ δεύτερος μαθητής της ομάδας πληκτρολογεί στον επεξεργαστή κειμένου τις χαρακτηριστικές λέξεις- κλειδιά του κειμένου. Ταυτόχρονα με την προφορική ανακοίνωση, τα φύλλα εργασίας προβάλλονται στην οθόνη του διαδραστικού πίνακα με τη βοήθεια προβολικού μηχανήματος. Οι υπόλοιποι μαθητές της ομάδας ελέγχουν και κάνουν τυχόν διορθώσεις. Όταν τελειώσει η ανακοίνωση, αποθηκεύονται στον Η/Υ οι λέξεις-κλειδιά.

Ο/Η εκπαιδευτικός καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίασης παρακολουθεί διακριτικά και επεμβαίνει μόνο σε περίπτωση που οι μαθητές έχουν παραλείψει κάποιο σημαντικό συμπέρασμα της κειμενικής πηγής. Όπως προαναφέρθηκε, δεν βιάζεται να δώσει μια «έτοιμη» απάντηση, αλλά με τις κατάλληλες ερωτήσεις οδηγεί την ομάδα (ή αν αυτό δεν είναι δυνατό) την ολομέλεια στον εντοπισμό του αναζητούμενου κειμενικού στοιχείου.

Σημαντικές, επίσης, κρίνονται και οι παρεμβάσεις του/της εκπαιδευτικού σε ζητήματα χρήσης του Η/Υ (ψηφιακός γραμματισμός). Συμβουλεύει, προτρέπει, εξηγεί και υποστηρίζει σε σχέση με το πώς αξιοποιούν οι μαθητές τη χρήση του WORD (λ.χ. ποια γραμματοσειρά επέλεξαν, η χρήση κουκίδων, το «μαύρισμα» των λέξεων-κλειδιών κ.ά.). Είναι αυτονόητο, ότι δεν χρειάζεται να εισέλθει σε λεπτομέρειες, καθώς ο βασικός του/της στόχος είναι οι μαθητές να αποκτήσουν τις στοιχειώδεις δεξιότητες χρήσης του επεξεργαστή κειμένων (WORD).

Με τον ίδιο τρόπο παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της ομαδικής εργασίας και καταγράφουν τις λέξεις- κλειδιά και οι άλλες τρεις ομάδες μαθητών.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ Α’ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Ποια άποψη υποστηρίζει ο Βενιζέλος ως προς τη σκοπιμότητα ή μη της συμμετοχής της χώρας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

Ο Βενιζέλος υποστήριζε τη συμμαχία της Ελλάδας με την

Αντάντ.

Με ποια επιχειρήματα στηρίζει την άποψή του;

α. Οι καιροί έχουν αλλάξει και υπαγορεύουν άρση της

ουδετερότητας.

β. Συμμετοχή στον πόλεμο και διεκδίκηση σημαντικών κερδών

στη βάση των ανταλλαγμάτων.

γ. Δημιουργία μιας Ελλάδας ισχυρής και μεγάλης (εκπλήρωση της Μεγάλης Ιδέας- δεν είναι δύσκολο να εντοπισθεί γιατί την έχουν διδαχθεί οι μαθητές)

δ.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΛΕΞΕΩΝ-ΚΛΕΙΔΙΩΝ ΤΟΥ Α’ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Η απόψη του Βενιζέλου

λέξη κλειδί: Συμμαχία με Αντάντ

Επιχειρήματα του Βενιζέλου (λέξεις κλειδιά):

α. άρση ουδετερότητας

β. κέρδη, ανταλλάγματα

γ. μεγάλη Ελλάδα

δ. ……………………………, ………………………….

Ε4. μ-δραστηριότητα 4: Παραγωγή συνεργατικού κειμένου (διάρκεια 10-15 λεπτά, ανάλογα με το επίπεδο της τάξης):

Ø Καθώς έχουν καταγραφεί και αποθηκευτεί στον επεξεργαστή κειμένου όλες οι σημαντικές λέξεις-κλειδιά (οι οποίες προβάλλονται στην επιφάνεια του διαδραστκού πίνακα), οι μαθητές καλούνται να γράψουν συνεργατικά ένα ψηφιακό κείμενο δύο παραγράφων (μία για κάθε πολιτικό πρόσωπο), έκτασης από 10 έως 15 σειρές (ανάλογα με τη δυναμική του τμήματος).

Ø Ο/Η μαθητής/τρια που είχε οριστεί από κάθε ομάδα για την πληκτρολόγηση των λέξεων-κλειδιών, αναλαμβάνει σ’ αυτή τη φάση την πληκτρολόγηση του κειμένου.

Ø Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να ενώσει τις λέξεις-κλειδιά μιας κειμενικής πηγής. Καλό θα είναι η κάθε ομάδα μαθητών να αναλάβει την επεξεργασία των λέξεων-κλειδιών διαφορετικού κειμένου απ’ αυτό που διερεύνησε στην προηγούμενη μ-δραστηριότητα (δες μ-δραστηριότητα 3).

Ø Ο/Η μαθητής/τρια που εκπροσωπεί την κάθε ομάδα αναγιγνώσκει τις προτάσεις που προέκυψαν, ενώ ο/η μαθητής/τρια που έχει αναλάβει την πληκτρολόγηση τις καταγράφει.

Ø Ο/Η εκπαιδευτικός παρεμβαίνει επικουρικά σε ζητήματα ιστορικής επάρκειας του κειμένου αλλά και σε θέματα ψηφιακού γραμματισμού με σκοπό να βοηθήσει το έργο των ομάδων. Προσέχει και δίνει οδηγίες να μη χρησιμοποιηθούν δύο φορές οι κοινές λέξεις-κλειδιά (που έχουν προκύψει από τη μ-δραστηριότητα 3) τόσο για λόγους συντομίας όσο και για τη σωστή δόμηση του ψηφιακού κειμένου (αποφυγή επαναλήψεων, χαλάρωσης της δομής).

Ø Έχει ειπωθεί και στην προηγούμενη μ-δραστηριότητα 3 ότι το παρόν μ-σενάριο δεν δίνει έμφαση στο να αναδειχθούν σε βάθος οι ιδιαιτερότητες του παραγόμενου από τους μαθητές ψηφιακού κειμένου (π.χ. επιλογή φόντου, συνοπτικός λόγος, χρήση εικονιδίων κ.ά.). Στόχος του/της εκπαιδευτικού είναι απλώς οι μαθητές να αποκτήσουν στις στοιχειώδεις δεξιότητες συνεργατικής γραφής σ’ έναν επεξεργαστή κειμένου.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

Ο Βενιζέλος επεδίωκε τη συμμαχία με την Αντάντ και την

άρση της ουδετερότητας της Ελλάδας, εξασφαλίζοντας

σημαντικά κέρδη και ανταλλάγματα από την είσοδό της

στον πόλεμο, εκπληρώνοντας το όραμα της μεγάλης Ελλάδας

(Μεγάλη Ιδέα).

………………………………………………………………………………………………

Ε5. μ-δραστηριότητα 5: Ανακεφαλαίωση και ανάθεση εργασιών για το σπίτι (διάρκεια 5 λεπτά):

Με την ολοκλήρωση του συνεργατικού κειμένου, ο/η εκπαιδευτικός προωθεί και συντονίζει σύντομη συζήτηση στην ολομέλεια με σκοπό την ανακεφαλαίωση της διδακτικής διαδικασίας. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα διαπιστώσει την πλήρη κατανόηση από τους μαθητές της σύγκρουσης του Βενιζέλου με τον Κωνσταντίνο που οδήγησε στον Εθνικό διχασμό.

Τέλος, ο/η εκπαιδευτικός αναθέτει στους μαθητές ασκήσεις (έντυπο φύλλο εργασίας) για το σπίτι. Πέρα από τις ερωτήσεις κλειστού ή αντικειμενικού τύπου (λ.χ. ερωτήσεις διαζευκτικής απάντησης ή της μορφής: Σωστό- Λάθος, ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής κ.ά.), ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να αναθέσει ομαδοσυνεργατικές εργασίες:

α. επέκτασης των κειμένων: Οι μαθητές καλούνται να επισκεφθούν και να μελετήσουν τις αρχικές διαδικτυακές πηγές των κειμένων που χρησιμοποιήθηκαν αποσπασματικά στη διδασκαλία, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τα ιστορικά ζητήματα της διδακτικής ενότητας.

λ.χ. το πλήρες κείμενο της Κουλούρη Χριστίνας, «Ευρωπαϊκός πόλεμος και Εθνικός Διχασμός» βρίσκεται στην Πηγή:

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=556115

β. διερεύνησης για την προσέγγιση γνωστικών αποτελεσμάτων: Οι μαθητές καλούνται να αναζητήσουν με τη βοήθεια του διαδικτύου και μηχανών αναζήτησης (www.google.gr)

- πληροφορίες για πρόσωπα και έννοιες που αναφέρθηκαν στις κειμενικές πηγές,

(λ.χ. Ενδεικτικά:

ο υπουργός των Εξωτερικών Γ. Στρέιτ, https://el.wikipedia.org/wiki/Γεώργιος_Στρέιτ

πανσλαβισμός el.metapedia.org/wiki/Πανσλαβισμός κ.ά.)

- φωτογραφικό ή οπτικό υλικό που θα αναφέρεται στα γεγονότα της περιόδου (Ενδεικτικά: https://www.slideshare.net/irinikel/ss-57680191

https://www.youtube.com/watch?v=ARcizaAGMps κ.ά.)

ΣΤ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ

Οι μαθητές αξιολογούνται με κριτήρια:

α. τις συνεργατικές τους δεξιότητες,

β. την ακρίβεια, την ποιότητα και την επάρκεια των κειμένων που θα προκύψουν από τις ομαδοσυνεργατικές εργασίες (επιτυχία γνωστικών στόχων),

γ. την ενεργητική τους συμμετοχή στη διαδικασία αναζήτησης και συζήτησης στην ολομέλεια,

δ. τις εργασίες (ατομικές ή συνεργατικές) που έχει αναθέσει ο εκπαιδευτικός στο σπίτι.

Ζ. ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Μ-ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Το παραπάνω μ-σενάριο μπορεί να ολοκληρωθεί σε:

Ø μία διδακτική ώρα (45 λεπτά), υπό την προϋπόθεση ότι η τάξη (ή το τμήμα) που θα επιλεγεί από τον/την διδάσκοντα είναι εξοικειωμένη με τις Νέες Τεχνολογίες και έχει προηγούμενη εμπειρία σε συνεργατικές δραστηριότητες.

Ø δύο διδακτικές ώρες (70 και πλέον λεπτά) σε τμήματα με προβλήματα ανομοιογένειας ή που παρατηρούνται γνωστικά και άλλα προβλήματα (λ.χ. πειθαρχίας, συμπεριφοράς). Σ’ αυτή την περίπτωση -που για μένα αποτελεί ενδιαφέρουσα πρόκληση- τα 70 λεπτά που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του μ-σεναρίου μπορούν να συμπληρωθούν με τη διδασκαλία όλου του κεφαλαίου «Η Ελλάδα στον Α’ παγκόσμιο- Ο Εθνικός Διχασμός» (σελίδες 92-93, κάποιες ενότητες θα διδαχθούν περιληπτικά).

Η. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ Μ-ΣΕΝΑΡΙΟΥ

· Εφόσον διαπιστωθεί ότι οι μαθητές έχουν εμφανείς δυσκολίες στη χρήση του Η/Υ και του επεξεργαστή κειμένου, το μ-σενάριο με γνωστικό αντικείμενο την Ιστορία μπορεί να αποτελέσει αφορμή για στοχευμένη διδακτική προσέγγιση ψηφιακού γραμματισμού σε κάποια από τις επόμενες διδακτικές ώρες.

Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Βίβλος Ελευθερίου Βενιζέλου, Αθήνα 1964

2. Γιανουλόπουλος Γ., «Η ευγενής μας τύφλωσις...», εξωτερική πολιτική και «εθνικά θέματα» από την ήττα του 1897 έως τη Μικρασιατική Καταστροφή, δ‘ έκδοση, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2003

3. Εισαγωγική Επιμόρφωση για την εκπαιδευτική αξιοποίηση ΤΠΕ, «Επιμορφωτικό Υλικό 6^ης συνεδρίας: Διδακτικές Δραστηριότητες και Εκπαιδευτικά μικρό- Σενάρια, Εισαγωγή στο Φωτόδεντρο», Συστάδα Β1.1 Θεωρητικών Επιστημών και καλλιτεχνικών, έκδοση 2^η, , Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος», Νοέμβριος 2017

4. Λόυβη Ευαγγελία, Ξιφαράς Χρ. Δημήτριος, Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ’ Γυμνασίου, Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος», 2014

ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ